Την τελευταία του πνοή άφησε χθες (7/11) ο πολυτάλαντος, Δημήτρης Φατούρος, έπειτα από βραχεία νοσηλεία στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Άνθρωπος που ύφανε με τέχνη τον κοινωνικό ιστό, ο Δημήτρης Φατούρος, ο οποίος διετέλεσε εξωκοινοβουλευτικός Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου από τον Οκτώβριο του 1993 έως τον Ιούλιο του 1994, ήταν ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1983 έως το 1988.
Το 1990 ήταν υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης με την στήριξη τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Αριστεράς, αλλά έχασε για ελάχιστες ψήφους από τον Ντίνο Κοσμόπουλο.
Βιογραφία
Ο Δημήτρης Α. Φατούρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928 και σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, από όπου και αποφοίτησε το 1952. Από εκεί ξεκίνησε και το εκπαιδευτικό του έργο ως επιμελητής, το οποίο βέβαια άνθισε στη Θεσσαλονίκη, όπου διατέλεσε καθηγητής της Αρχιτεκτονικής (1959-1996) και πρύτανης του Α.Π.Θ(1983-1988). Από το 1996 ήταν ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ.
Παράλληλα υπήρξε Visiting Fellow στο Πανεπιστήμιο Yale, ενώ είχε διδάξει και δώσει διαλέξεις και σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών
Το ενδιαφέρον του και η ενασχόλησή του με την αρχιτεκτονική, την τέχνη και τις συνθήκες της κατοίκησης και του περιβάλλοντος, εκδηλώνονται και από τη συμμετοχή του ως Προέδρου σε πολλές σημαντικές διοικητικές θέσεις, όπως του Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (1973-1974) και (1974-1975), του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (1981-1991), του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (1998-2001), του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (2001-2005), της Επιτροπής για τον «Πολιτισμό του 2000» της τότε ΕΟΚ (1988-1990) και της Εγνατία Οδός (1995-2001).
Επιπλέον είχε διατελέσει γενικός διευθυντής Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΥΠΕΠΘ (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 1974) και υπουργός Παιδείας (1993-1994).
Έργο
Ο Δημήτρης Φατούρος είχε αναπτύξει πλούσιο αρχιτεκτονικό και συγγραφικό έργο και, την περίοδο έως το 1966, καλλιτεχνικό ως ζωγράφος.
Αρχιτεκτονικό Έργο
Σχεδίασε μερικά από τα σημαντικότερα δημόσια κτήρια, όπως η Εθνική Πινακοθήκη, με τον Π. Μυλωνά (1957-1967), που αντανακλούν το ένα ή τα πολλά πρόσωπα που αναζητούσε η σύγχρονη Ελλάδα. Η συμβολή του στη διαμόρφωση της εικόνας της νεότερης ελληνικής αρχιτεκτονικής είναι αδιαμφισβήτητη. Στα περισσότερα από τα 150 έργα του, διακρίνονται οι σταθερές αρχές του σχεδιασμού του προς μία σύγχρονη αρχιτεκτονική πάντοτε όμως σύμφωνη με τη λογική του ελληνικού τοπίου, του ελληνικού τόπου γενικότερα, χωρίς να υποπέσει σε φαινόμενα «παραδοσιολαγνείας» και φτηνού καταναλωτισμού, τα οποία με επιμονή επισημαίνει.
Χαρακτηριστικά των συνθέσεών του που προδίδουν τους προβληματισμούς του, είναι η κυριαρχία της μικρής κλίμακας και της καθαρής μορφής, με έμφαση στον τρόπο που ο άνθρωπος βιώνει τον χώρο, επεξεργαζόμενος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την αντιμετώπιση των ενδιάμεσων ορίων και το αίσθημα της έκπληξης. Τα στοιχεία αυτά κάνουν την αρχιτεκτονική του σύμφωνη με το έργο αρχιτεκτόνων όπως ο Oύτζον, ο Tαντάο Άντο, ο Άρης Kωνσταντινίδης, ο Aλβάρο Σίζα, ο Άλντο Bαν Έικ και ο Τζιανκάρλο ντε Κάρλο.
Συγγραφικό Έργο
Εχει γράψει νηφάλια αλλά και μαχητικά κείμενα, εκφράζοντας τις απόψεις του για το σήμερα και το αύριο του τόπου. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο, ο Φατούρος κατέγραψε με ιδιαίτερη οξύνοια, και για περισσότερο από μισόν αιώνα, την πολιτισμική πορεία της μεταπολεμικής κοινωνίας διεθνώς, κυρίως μέσα από το πρίσμα της τέχνης και της αρχιτεκτονικής.
Οι απόψεις του για την αρχιτεκτονική και την αναγκαιότητά της, διατυπώνονται στο πλήθος των δημοσιεύσεών του σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και στα βιβλία του, όπως:
(2009) Ίχνη μετάβασης, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008) Ίχνος χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2003) Η επιμονή της αρχιτεκτονικής, Εκδόσεις Καστανιώτη, β’ έκδοση 2004
(1995) Ένα συντακτικό της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, Εκδόσεις Παρατηρητής, επανέκδοση Εκδόσεις Επίκεντρο 2007
(1994) Δημόσιο ημερολόγιο, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1993) Θεσσαλονίκη, επιβίωση ή μεγάλη πόλη, Εκδόσεις Παρατηρητής
(1989) Γραπτά αρχιτεκτονικής, Εκδόσεις Ολκός
(1988) Εικαστική Δίοδος, Εκδόσεις Παρατηρητής
(1979) Οργάνωση του χώρου και γεωμετρική οργάνωση, Έκδοση ΑΠΘ
(1979) Μελέτες για την κατοικία στην Ελλάδα, επιμ. με τους Λ. Παπαδόπουλο, Β. Τεντοκάλη, Εκδόσεις Παρατηρητής
(1973) Μαθήματα συστηματικής θεωρίας της αρχιτεκτονικής, τόμος β’, Εκδόσεις Παρατηρητής
(1971) Μαθήματα συστηματικής θεωρίας της αρχιτεκτονικής, τόμος α’, Έκδοση ΑΠΘ, β’ έκδοση, Εκδόσεις Παρατηρητής 1972, επανέκδοση Εκδόσεις Επίκεντρο 2005