Ο θερμός εναγκαλισμός του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά την υποδοχή του τελευταίου για το ανεπίσημο δείπνο στο κέντρο της Αθήνας με θέα την Ακρόπολη, αποτελεί μια ακόμη έκφραση των αντιφατικών μηνυμάτων που εκπέμπει από το πρωί της Κυριακής η παρουσία του Τούρκου διπλωμάτη στη χώρα μας.
Γεμάτο αντιφάσεις το κλίμα
Αν και η ιδιωτική επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Κομοτηνή θεωρείται σε σχέση με άλλες επισκέψεις Τούρκων αξιωματούχων και κυβερνητικών παραγόντων στο παρελθόν ως υποτονική, εντούτοις, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας δεν παρέλλειψε να ανακινήσει θέμα «τουρκικής μειονότητας» και «τουρκικών» σχολείων.
Μάλιστα το γεγονός αυτό υποχρέωσε το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να απαντήσει με επίσημη δήλωση του εκπροσώπου Τύπου Αλέξανδρου Παπαϊωάννου.
Το σκηνικό αυτό ήρθαν να συμπληρώσουν τα τουρκικά πυρά κατά της Ελλάδας από την εκπρόσωπο του Τούρκου υπουργού Άμυνας η οποία, κατήγγειλε τη χώρα μας ότι παραβίασε το μορατόριουμ των ασκήσεων στο Αιγαίο στις 19 Μαΐου, ημέρα μνήμης για τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ενώ την ώρα που ο κ. Τσαβούσογλου βρισκόταν στη Θράκη, η Τουρκία προχώρησε σε 51 παραβιάσεις του ελληνικού ενάεριου χώρου στο Αιγαίο.
Στο περιθώριο της συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ
Στην σκιά όλων αυτών των ρητορικών αλλά και πρακτικών αψιμαχιών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωνε ότι έρχεται στην Ελλάδα με «θετική ατζέντα». Αυτό το γεμάτο αντιφάσεις κλίμα προσπάθησε να λειάνει ο θερμός εναγκαλισμός των δύο υπουργών Εξωτερικών λίγες ώρες πριν τις αυριανές επίσημες συζητήσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών με τον Έλληνα ομόλογό του και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Παρά όλο αυτό το κλίμα όπου οι διαφωνίες και οι αποκλίσεις είναι δημοσίως και με απόλυτη σαφήνεια καταγεγραμμένες, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έρχεται να βολιδοσκοπήσει την πιθανότητα μιας συνάντησης κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν με την Άγκυρα να επιθυμεί διακαώς να γίνει στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Τα μηνύματα του Ερντογάν μέσω Τσαβούσογλου
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην αποκλειστική συνέντευξή του στο Βήμα της Κυριακής ουσιαστικά αφήνει να εννοηθεί ότι η Τουρκία δεν αποκλείει τη Χάγη αλλά θέτει ως προϋπόθεση ένα διμερή διάλογο επί του συνόλου της ατζέντας που έχει η Τουρκία και όχι αποκλειστικά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ που επιμένει η Ελλάδα.
Μάλιστα ο κ. Τσαβούσογλου εμμέσως πλην σαφώς καλεί την Ελλάδα να παραιτηθεί από το μονομερές δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο στα 12 μίλια, ενώ χαρακτηρίζει παράλογη την ελληνική θέση για το Καστελόριζο και δεν παραλείπει να διαμηνύσει πως η Τουρκία είναι ικανή να απαντήσει και εκτός διπλωματικού πεδίου αν κρίνει ότι δεν διασφαλίζεται μέσω της διπλωματικής οδού τα συμφέροντά της.
«Για την διασφάλιση των δικαιωμάτων μας η προτίμησή μας είναι η διπλωματία και διάλογος αλλά είμαστε ικανοί να πάμε προς οποιαδήποτε κατεύθυνση που η γειτονική μας Ελλάδα ή άλλες χώρες επιλέξουν» αναφέρει με νόημα ο κ. Τσαβούσογλου στο Βήμα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με την παρουσία του στην Κομοτηνή και τα συμφραζόμενα αυτής ουσιαστικά έδειξε για ακόμα μια φορά την πρόθεση της Τουρκίας να διευρύνει την ατζέντα των συνομιλιών και με το ζήτημα της μειονότητας στη Θράκη.
Αγγελιοφόροι
Πρόθεση της Ελλάδας σε πρώτη φάση είναι καταρχήν να αποφευχθεί ένα θερμό καλοκαίρι με την Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο αντίστοιχο με το περσινό.
Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται να γίνουν και βήματα μπροστά που θα επιτρέψουν συζητήσεις για μια διευθέτηση των ζητημάτων που προκαλούν ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Είναι σαφές ότι πλέον οι αποφάσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες και προς αυτή την κατεύθυνση μόνο σε επίπεδο κορυφής μπορούν να δρομολογηθούν εξελίξεις.
Εκεί άλλωστε στοχεύει το επικείμενο τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν, το οποίο ουσιαστικά έρχεται να προετοιμάσει με την επίσκεψή του στην Αθήνα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Δεν είναι τυχαίο το μοντέλο των τελευταίων ελληνοτουρκικών συνομιλιών. Μετά τους δύο γύρους των διερευνητικών επαφών που ξανάγιναν από τις αρχές του 2021 και δεν κατέληξαν κάπου ακολουθήθηκε άλλος δρόμος.
Ταγίπ Ερντογάν και Κυριάκος Μητσοτάκης χρησιμοποιούν τους υπουργούς Εξωτερικών ως αγγελιοφόρους των μηνυμάτων τους προς τον συνομιλητή τους για να διαμορφωθεί έδαφος και για απευθείας συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών.
Συνέχιση της αποκλιμάκωσης
Ως συνέχιση της φάσης αποκλιμάκωσης «βλέπουν» την επίσκεψη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Ελλάδα ο διευθυντής του Ιδρύματος Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και αναλυτικής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνος Φίλης, και ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κώστας Υφαντής.
Παρά το γεγονός ότι αρκετοί πιστεύουν πως ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών θα επιχειρήσει να διασκεδάσει τις αρνητικές εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν για τον ίδιο κατά τις κοινές δηλώσεις με τον Νίκο Δένδια στην Άγκυρα, οι δύο διεθνολόγοι δεν συμμερίζονται την άποψη περί πιθανής «ρεβάνς», εκτιμώντας πως στόχος της Τουρκίας δεν είναι να υπονομεύσει τις συζητήσεις με την ελληνική πλευρά.
Αντ’ αυτού, τη δεδομένη χρονική στιγμή, θέλει να εκπέμψει μήνυμα προσπάθειας εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων ως όχημα επίδειξης καλής συμπεριφοράς προς την Ευρωπαϊκή Ενωση και κυρίως προς τις ΗΠΑ, προκειμένου να αποφύγει την περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεών της με τη Δύση.