Η διαμάχη για το «υγειονομικό διαβατήριο» τέμνει τη γαλλική πολιτική σκηνή

Οι κινητοποιήσεις του περασμένου Σαββάτου στη Γαλλία ήταν ιδιαίτερα μαζικές. Ακόμη και οι αστυνομικές αρχές έδωσαν τον εντυπωσιακό αριθμό των 160.000 συμμετεχόντων, στοιχείο που μάλιστα σηματοδοτεί και άνοδο σε σχέση με αυτές του προηγούμενου Σαββάτου.

Παρότι συνηθίζουμε στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες να τις παρουσιάζουμε ως κινητοποιήσεις «αντι-εμβολιαστών», η περιγραφή αυτή είναι αρκετά απλουστευτική. Όχι γιατί δεν συμμετέχουν σε αυτές τις κινητοποιήσεις και ρεύματα που είναι υποστηρίζουν συνωμοσιολογικές αντιλήψεις σε σχέση με τα εμβόλια, αλλά γιατί δεν είναι μόνο αυτά που δίνουν τον τόνο.

Πιο σωστό είναι να μιλήσουμε για κινητοποιήσεις ενάντια στο «υγειονομικό διαβατήριο» (pass sanitaire) το οποίο πρότεινε η κυβέρνηση Μακρόν και το οποίο εγκρίθηκε στην τελική του μορφή την Κυριακή 25 Ιουλίου, ύστερα από τις τροποποιήσεις που έκανε η Γερουσία και την εκ νέου διαπραγμάτευσή του στην Εθνοσυνέλευση.

Οι κινητοποιήσεις αυτές δεν είναι ομοιογενείς. Για παράδειγμα, στο Παρίσι το περασμένο Σάββατο υπήρξαν κινητοποιήσεις που έγιναν από τον χώρο των «Κίτρινων Γιλέκων» αλλά και από την ακροδεξιά, όμως με διαφορετικά σημεία συγκέντρωσης. Σε άλλες πόλεις τον τόνο θα δώσει η ακροδεξιά, σε άλλες όμως θα υπάρξουν και κινητοποιήσεις των συνδικάτων.

Μπορούσε κανείς να δει φιγούρες που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «ψεκασμένους» αλλά μπορούσε να βρει και διαδηλωτές που δήλωναν ότι δεν είναι κατά των εμβολίων αλλά κατά των «υγειονομικών διαβατηρίων» και των αυταρχικών μέτρων.

Ας μην ξεχνάμε ότι η εκδοχή «υγειονομικού διαβατηρίου» που προέκρινε η γαλλική κυβέρνηση ήταν ιδιαίτερα αυστηρή, αφού προέβλεπε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό  συγκεκριμένων κατηγοριών εργαζομένων, υπό την απειλή αναστολής σύμβασης και ακόμη και απόλυσης, και καθιστούσε το υγειονομικό διαβατήριο (πλήρης εμβολιασμός ή αρνητικό τεστ ή πιστοποιητικό νόσησης) απαραίτητο για τους χώρους εστίασης, αναψυχής και πολιτισμού, τα αεροπλάνα και τα τρένα, τα νοσοκομεία (πλην εκτάκτων περιστατικών), ακόμη και για τις ηλικίες άνω των 12 ετών. Τελικά κάποια μέτρα θα αφαιρεθούν από την τελική εκδοχή του νόμου, ύστερα από μεγάλη πίεση που άσκησαν κυρίως οι γερουσιαστές της δεξιάς, ενώ θα τροποποιηθούν και τα χρονικά περιθώρια για τον εμβολιασμό, όπως και το συνολικό χρονικό διάστημα της περιόδου της υγειονομικής έκτακτης ανάγκης.

Συνδικάτα και φορείς της αριστεράς κατά του «υγειονομικού διαβατηρίου»

Παρότι κεντρικά δεν κάλεσε σε κινητοποιήσεις, ώστε η CGT, μια από τις μεγάλες γαλλικές εργατικής συνομοσπονδίες, παραδοσιακά προσκείμενη στην αριστερά, πήρε θέση κατά του σχεδίου νόμου για το «υγειονομικό διαβατήριο», υπογραμμίζοντας ότι παρότι υποστηρίζει την ανάγκη μαζικού εμβολιασμού, το σχέδιο νόμου φέρνει απαράδεκτες διακρίσεις μεταξύ αυτών που έχουν το «διαβατήριο» και αυτούς που δεν το έχουν και ότι ορισμένα από τα μέτρα έχουν αντικοινωνικό χαρακτήρα και στοχοποιούν τους μισθωτούς. Γι’ αυτόν τον λόγο και επιμένει ότι είναι υπέρ του εμβολιασμού αλλά κατά της «υποχρέωσης και των αντικοινωνικών μέτρων».

Αντίστοιχη, ήταν και η θέση της συνδικαλιστικής ένωσης Solidaires, με ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία και στον γαλλικό δημόσιο τομέα που επίσης πήρε θέση υπέρ του εμβολίου και κατά του «υγειονομικού διαβατηρίου» καλώντας παράλληλα τα μέλη της να συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις για τα κοινωνικά ζητήματα και για την υπεράσπιση των ελευθεριών.

Ιδιαίτερα σκληρή θέση κατά του «υγειονομικού διαβατηρίου» έχει πάρει ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ηγέτης της «Ανυπότακτης Γαλλίας», ο οποίος έχει υποστηρίξει ότι το υγειονομικό διαβατήριο είναι «παράλογο, άδικο και αυταρχικό» και οδηγεί σε μια συνθήκη «διαρκούς κοινωνίας ελέγχου». Για τον Μελανσόν το «υγειονομικό διαβατήριο» δεν θα έχει κάποια θετική επίπτωση στο ζήτημα της υγείας ενώ ενέχει και κινδύνους αφού συγκρούεται με την κατεύθυνση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που επιμένει στην ανάγκη πειθούς και όχι εξαναγκασμού για τον εμβολιασμό. Επιπλέον, για τον Μελανσόν οι διαδικασίες ελέγχου που περιλαμβάνει το «υγειονομικό διαβατήριο» διαμορφώνουν μια παράλογη γραφειοκρατία.

Παράλληλα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι τάσεις της αριστεράς επιμένουν ότι η κυβέρνηση δεν έχει κάνει αρκετά για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας ούτε για να είναι καλύτερα προετοιμασμένα τα σχολεία για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.

Μακρόν: είστε εγωιστές

Από τη μεριά του ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, που έχει να αντιμετωπίσει μια μακρά και δύσκολη προεκλογική εκστρατεία, επιμένει σε μια επιθετική στάση κατηγορώντας όσους δεν εμβολιάζονται για ανευθυνότητα και εγωισμό. Χαρακτηριστική και η δήλωση που έκανε από ένα νοσοκομείο στην Ταϊτή:

«Εάν αύριο μολύνετε τον πατέρα σας, τη μητέρα σας ή εμένα, είμαι θύμα της δικής σας ελευθερίας, ενώ εσείς είχατε τη δυνατότητα να έχετε κάτι που θα προστάτευε εσάς αλλά και θα προστάτευε και εμένα. Και στο όνομα της ελευθερίας σας, θα μπορεί να έχετε μια βαριά μορφή και θα φτάσετε σε αυτό το νοσοκομείο. Όλο αυτό το προσωπικό θα σας αναλάβει και μπορεί να μην μπορέσουν να αναλάβουν κάποιον άλλο […] Αυτό δεν είναι ελευθερία, αυτό ονομάζεται ανευθυνότητα, εγωισμός».

Οι κυβερνήσεις αντιμέτωπες με τη δυσπιστία

Όλα αυτά αναδεικνύουν ένα συνολικότερο πρόβλημα στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις καταφεύγουν σε μέτρα «αρνητικών διακρίσεων» σε βάρος των ανεμβολίαστων για να μπορέσουν να αυξήσουν τα ποσοστά εμβολιασμού. Την ίδια στιγμή η κούραση από τα περιοριστικά μέτρα του προηγούμενου διαστήματος αλλά και παλινωδίες στη ρητορική των κυβερνήσεων αυξάνει μια δυσπιστία που δεν εκφράζεται μόνο με συνωμοσιολογικό ή ακροδεξιό τρόπο.