Αντιδράσεις έχει προκαλέσει η περίπτωση της 29χρονης Zoraya ter Beek, η οποία έλαβε την άδεια από το κράτος για να προχωρήσει σε ευθανασία τις επόμενες εβδομάδες καθώς πάσχει από σοβαρή ψυχική ασθένεια.
Η Zoraya ter Beek έλαβε την τελική έγκριση την περασμένη εβδομάδα για υποβοηθούμενο θάνατο μετά από τριάμισι χρόνια διαδικασία βάσει νόμου που ψηφίστηκε στην Ολλανδία το 2002.
Η περίπτωσή της έχει διχάσει καθώς ο υποβοηθούμενος θάνατος για άτομα που πάσχουν από ψυχιατρικές ασθένειες στην Ολλανδία παραμένει ασυνήθιστο, αν και οι αριθμοί αυξάνονται. Το 2010, υπήρξαν δύο περιπτώσεις στις οποίες δόθηκε έγκριση για ευθανασία ενώ το 2023 αυξήθηκαν σε 138 από τους συνολικά 9.068 θανάτους από ευθανασία.
Σύμφωνα με την ολλανδική νομοθεσία, για να είναι επιλέξιμο για υποβοηθούμενο θάνατο, ένα άτομο πρέπει να βιώνει «αφόρητη ταλαιπωρία χωρίς προοπτική βελτίωσης». Πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι και ικανοί να λάβουν μια τέτοια απόφαση.
Η ίδια η Ter Beek μιλώντας στην ιστοσελίδα Guardian υποστήριξε για την περίπτωσή της. «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν είσαι ψυχικά άρρωστος, δεν μπορείς να σκεφτείς σωστά, κάτι που είναι προσβλητικό», είπε στην Guardian. «Κατανοώ τους φόβους που έχουν κάποια άτομα με αναπηρία σχετικά με τον υποβοηθούμενο θάνατο και τις ανησυχίες για τους ανθρώπους που βρίσκονται υπό πίεση να πεθάνουν. Αλλά στην Ολλανδία, έχουμε αυτόν τον νόμο για περισσότερα από 20 χρόνια. Υπάρχουν πραγματικά αυστηροί κανόνες και είναι πραγματικά ασφαλές».
Το προβλήματα ξεκίνησαν από την παιδική ηλικία
Οι δυσκολίες της Ter Beek ξεκίνησαν από την πρώιμη παιδική ηλικία. Έχει χρόνια κατάθλιψη, άγχος, και απροσδιόριστη διαταραχή προσωπικότητας. Έχει επίσης διαγνωστεί με αυτισμό. Όταν συνάντησε τον σύντροφό της, σκέφτηκε ότι το ασφαλές περιβάλλον που της πρόσφερε θα τη γιάτρευε. «Αλλά συνέχισα να αυτοτραυματίζομαι και να έχω τάσεις αυτοκτονίας».
Ξεκίνησε εντατικές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων θεραπειών ομιλίας, φαρμακευτικής αγωγής και περισσότερες από 30 συνεδρίες ηλεκτροσπασμοθεραπείας (ECT). «Στη θεραπεία, έμαθα πολλά για τον εαυτό μου και τους μηχανισμούς αντιμετώπισης, αλλά δεν έλυσε τα κύρια προβλήματα. Στην αρχή της θεραπείας, ξεκινάμε αισιόδοξοι. Νόμιζα ότι θα γινόμουν καλύτερα. Αλλά όσο περισσότερο συνεχίζεται η θεραπεία, αρχίζεις να χάνεις την ελπίδα σου».
Μετά από 10 χρόνια, δεν έμεινε «τίποτα» όσον αφορά τη θεραπεία. «Ήξερα ότι δεν μπορούσα να αντιμετωπίσω τον τρόπο που ζω τώρα». Είχε σκεφτεί να αυτοκτονήσει, αλλά ο βίαιος θάνατος από αυτοκτονία μιας σχολικής φίλης και ο αντίκτυπός του στην οικογένεια του κοριτσιού την απέτρεψαν.
«Τελείωσα την ECT τον Αύγουστο του 2020 και μετά από μια περίοδο αποδοχής δεν υπήρχε πλέον θεραπεία, έκανα αίτηση για υποβοηθούμενο θάνατο τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Είναι μια μακρά και περίπλοκη διαδικασία. Δεν είναι σαν να ζητάς υποβοηθούμενο θάνατο τη Δευτέρα και να είσαι νεκρός μέχρι την Παρασκευή.
«Ήμουν σε λίστα αναμονής για αξιολόγηση για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή υπάρχουν τόσο λίγοι γιατροί που είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε υποβοηθούμενους θανάτους για άτομα με ψυχική ταλαιπωρία. Στη συνέχεια, πρέπει να αξιολογηθείτε από μια ομάδα, να έχετε μια δεύτερη γνώμη σχετικά με την επιλεξιμότητά σας και η απόφασή της πρέπει να επανεξεταστεί από άλλο ανεξάρτητο γιατρό.
«Στα τρεισήμισι χρόνια που χρειάστηκε, ποτέ δεν δίστασα για την απόφασή μου. Έχω νιώσει ενοχές – έχω σύντροφο, οικογένεια, φίλους και δεν είμαι τυφλή στον πόνο τους. Και έχω νιώσει φόβο. Αλλά είμαι απόλυτα αποφασισμένη να το περάσω.
«Κάθε γιατρός σε κάθε στάδιο λέει: “Είσαι σίγουρη; Μπορείτε να σταματήσετε ανά πάσα στιγμή”. Ο σύντροφός μου ήταν στο δωμάτιο στις περισσότερες συνομιλίες για να με στηρίξει, αλλά αρκετές φορές του ζητήθηκε να φύγει, ώστε οι γιατροί να είναι σίγουροι ότι μιλώ ελεύθερα».
Οι περισσότερες αντιδράσεις για την υπόθεση της 29χρονης προέρχονται εκτός Ολλανδίας, πολλά από τις ΗΠΑ.
Η ίδια διέγραψε γρήγορα όλους τους λογαριασμούς της στα social media.
«Οι άνθρωποι έλεγαν: “Μην το κάνεις, η ζωή σου είναι πολύτιμη”. Το ξέρω αυτό. Άλλοι είπαν ότι είχαν μια θεραπεία, όπως μια ειδική δίαιτα ή φάρμακα. Κάποιοι μου είπαν να βρω τον Ιησού ή τον Αλλάχ, ή μου είπαν ότι θα καώ στην κόλαση. Ήταν μια ολοκληρωτική καταιγίδα. Δεν μπορούσα να διαχειριστώ όλη την αρνητικότητα».
Αφού συνάντησε την ιατρική της ομάδα, η Ter Beek αναμένει ότι ο θάνατός της θα είναι τις επόμενες εβδομάδες. «Νιώθω ανακούφιση. Ήταν τόσο μακρύς ο αγώνας».
Η διαδικασία της ευθανασίας
Την καθορισμένη ημέρα, η ιατρική ομάδα θα έρθει στο σπίτι της Ter Beek. «Θα ξεκινήσουν δίνοντάς μου ένα ηρεμιστικό και δεν θα μου δώσουν τα φάρμακα που σταματούν την καρδιά μου μέχρι να είμαι σε κώμα. Για μένα θα είναι σαν να με παίρνει ο ύπνος. Ο σύντροφός μου θα είναι εκεί, αλλά του έχω πει ότι είναι εντάξει αν χρειαστεί να φύγει από το δωμάτιο πριν από τη στιγμή του θανάτου», είπε.
«Τώρα το ζητούμενο έχει φτάσει, είμαστε έτοιμοι για αυτό και βρίσκουμε μια ορισμένη ηρεμία. Κι εγώ νιώθω ένοχη. Αλλά μερικές φορές όταν αγαπάς κάποιον, πρέπει να τον αφήσεις να φύγει».
